Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar, Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklara neden oluyor ve bunlardan bazıları ömür boyu kalıyor. “Cinsel yolla bulaşan” denmesinin nedeni, herhangi bir cinsel aktivite esnasında kişiden kişiye geçebiliyor olması. Hamilelik ve doğum esnasında anneden bebeğe dahi bulaşabiliyor. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmanın yollarından biri prezervatif kullanmaktır. Cinsel ilişkiye girdiğinde, her defasında yeni, kaliteli bir prezervatif kullanmalısın. Oral seks bile (cinsel organlardan ağıza ve ağızdan cinsel organlara) bu tür enfeksiyonları yayabilir. Korunmasız cinsel ilişkiye girdiysen ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalık semptomlarına sahipsen en kısa sürede doktora gitmelisin.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar çok ciddi olabilir. Günümüzde birçoğu tamamen tedavi edilemiyor. Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar, HIV’in bulaşmasını kolaylaştırabilir. Bazılarının belirtisi varken, klamidya gibi bazı hastalıklarda hiçbir belirti olmaz. Belsoğukluğu ve frengi gibi bazıları tedavi edilebilirken, herpes gibi bazıları taşıyıcı olarak ömür boyu seninle kalabilir. Bazı enfeksiyonlar iz bırakmaz ama bazıları üreme sistemine, bebek sahibi olmanı engelleyecek derecede zarar verebilir. Bu hastalıklar arasından en ciddisi olan HIV hayati tehlike taşır. Diğerleri doğmamış bebeklerde anomalilere sebep olabilir.
CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLARIN GENEL BELİRTİLERİ
- İlk enfekte olunduğunda grip benzeri belirtiler
- Vajinadan veya penisten akıntı
- Cinsel organların civarında ülser
- Cinsel organlarda siğiller
- Cinsel organlarda ağrılı yara veya sivilceler
- Kasıktaki bezlerin şişmesi
- Genital bölgede kaşıntı
- Bazı Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıkların belirtisi olmayabilir.
CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLARIN TEDAVİSİ
- Kan testleri veya akıntının test edilmesiyle, sahip olduğun enfeksiyon türü tespit edilerek doğru tedaviye başlanır.
- Bakteriler antibiyotikle tedavi edilebilir. Ne kadar süre alınması gerekiyorsa, o süre mutlaka tamamlanmalıdır. Ne yazık ki frengi ve belsoğukluğu çoğu antibiyotiğe karşı bağışıklık geliştirmiş durumda, o nedenle tedavi edilmeleri daha zor. Senin yanı sıra, tüm cinsel partnerlerin de tedavi olmalı.
- UYARI: Virüsler vücuttan tamamen yok edilmez. Herpes ve HPV siğilleri yakılabilir ama sonradan yeniden belirebilirler. Başka bir enfeksiyon yaşadığında da tetiklenebilirler.
- Mantarlar, anti-fungal kremlerle tedavi edilebilir.
- Kasık biti, o bölgeyi tıraş ederek ve özel bir sabun kullanarak tedavi edilebilir.
- Çiftler, iki taraftan birinde enfeksiyon varsa, cinsel ilişkiye girmemelidir.
- Hamile kadınlar, ilk doğum öncesi randevularında Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar için test edilirler.
- HPV (human papillomavirus) gibi bazı virüs enfeksiyonlarına karşı aşı yapılabiliyor ama tam koruma garantisi yok, çünkü aşı sadece 4 türe karşı koruyor. Oysa bu virüsün 100’den fazla türü var!
- Prezervatifler % 100 koruma sağlamıyor, çünkü sadece penisi kaplıyorlar. Genital organlardaki deride var olan çoğu enfeksiyon, cinsel ilişki esnasında, açık bir yara olmasına bile gerek olmadan, ciltten cilde geçiyor.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalık sahibi olmak ciddi bir konu. Bu hastalıklara sahip çoğu kişi tedavi için doktora gitmeye utanıyor. Ne yazık ki, bu şekilde durumu daha kötüleştiriyorlar! Tedaviye çift olarak gidilmesi de çok önemli, yoksa birbirini enfekte etmeye devam ederler veya bir başkasıyla cinsel ilişkiye giriyorlarsa enfeksiyonu yayabilirler.
Enfeksiyon belirtisi gösteren kadınlar tedaviye gitmezse kısırlık riski oluşabilir ve bu durum çocuk sahibi olmak istediklerinde ortaya çıkar. Gençler, Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar ve bunların yol açtığı kalıcı hastalıklarla ilgili bilgi sahibi olmalı.
HIV ve AIDS
HIV NEDİR?
“İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü” (HIV), vücudun bağışıklık sisteminin önemli bir parçasını oluşturan beyaz kan hücrelerine saldırıp, onları öldüren bir virüstür. Bu yaşandığında, normalde vücudun bağışıklık sistemi tarafından yok edilen enfeksiyonlar kontrol edilemez hale gelebilir. Tedavi olunmazsa, kişi çok hastalanabilir ve hatta ölebilir.
AIDS NEDİR?
AIDS, bağışıklık sistemine zarar veren veya onu zayıflatan birtakım durumların toplamını ifade eden “Kazanılmış Bağışıklık Yetersizliği Sendromu” anlamına gelir. AIDS'e neden olan bazı durumlar şunlardır:
- HIV
- Açlık (bu yoksulluk, iştahsızlık veya uzun süreli hastalıktan kaynaklanabilir)
- Kronik hastalık ve kronik ilaç kullanımı
- Bazı kanser türleri (örn. lösemi) ve kanser tedavisi
- Otoimmün Hastalıklar
HIV VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?
HIV, cinsel sıvı alışverişinin (meni ve vajinal mukus) olduğu cinsel ilişki sırasında çoğunlukla kişiden kişiye geçen, cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak kategorize edilir. Virüs, kan yoluyla ve açık bir yara olduğunda da bulaşabilir. Ayrıca doğum esnasında veya hamilelikte kanama olursa bebeğe de bulaşabilir. Emziren bir kadın antiretroviral ilaçlar almıyorsa virüsü bebeğine anne sütü yoluyla geçirebilir.
HIV bulaşmasını önlemenin en garanti yolu, ciddi bir ilişkinin içinde olup, ikinizin de HIV testi yaptırana kadar cinsel ilişkiye girmemenizdir. Çiftlerden biri HIV pozitifse mutlaka prezervatif kullanılmalıdır. Çiftler evli olduğunda bile! Her iki tarafta da HIV varsa yine prezervatif kullanılmalıdır çünkü prezervatif kullanılmazsa her cinsel ilişki viral yükü arttırır.
KİMLER RİSK GRUBUNDA YER ALIR?
- Doğum kontrol hapı kullanan kadınların, HIV virüsüne yakalanma riski daha yüksektir çünkü doğum kontrol hapları serviks, (rahim ağzı) hücrelerini değiştirerek HIV virüsü kapmasını kolaylaştırır.
- 25 yaşın altındaki kadınların da, serviksleri genç olduğu ve tam olarak gelişmediği için HIV kapma riski daha yüksektir.
- Bir kadının adet döngüsünün doğurgan günlerinde, serviksi açık olduğundan, HIV kapma riski daha yüksektir.
- Sünnetsiz erkeklerin, sünnet derisi virüsü tuttuğu ve seks sonrası bulaşma riskini artırdığı için, cinsel ilişki sonrasında enfeksiyon kapma riski daha yüksektir.
HIV BELİRTİLERİ
Bir kişi virüsü aldıktan hemen sonra birkaç gün boyunca grip benzeri semptomlar gösterebilir. Kişi hastalanana veya kadın hamile kalana kadar yıllarca hiçbir belirti görülmez. Böyle bir durum yaşandığında, HIV testi de dahil olmak üzere kan testleri yapılır ve teşhis böylece konmuş olur.
Bir kişinin doktora gitmesini gerektirecek semptomlardan bazıları şunlardır:
- Ateş (sürekli sıcak ve soğuk hissetmek)
- Baş ağrıları
- Kas ağrıları
- İshal
- Şişmiş lenf bezleri
- Deri döküntüleri
HIV TEDAVİSİ
HIV'nin tedavisi yoktur. Antiretroviral ilaçlar (ARV) veya anti-viraller, bir kişinin bağışıklık sistemi (CD4 sayısı) çok düşük (350'den az) ve kandaki virüs sayısı (viral yük) çok yüksek olduğunda reçete yazılır. ARV'ler HIV'yi iyileştirmez - sadece virüsün kontrol altında tutulmasına yardımcı olur. Bunlar, kişi kendini tekrar iyi hissettiğinde bile, sürekli olarak ve ömür boyu her gün aynı saatte alınmalıdır.
HIV pozitif olan kişiler, sağlıklarını şu yollarla koruyabilirler:
- Her gün taze meyve ve sebzeler, protein ve yağsız karbonhidratlardan oluşan sağlıklı bir beslenme rutinine sahip olmak
- Spor yaparak, yürüyerek, yüzerek, dans ederek veya yoga yaparak aktif bir yaşam sürmek
- İşte ve evde bir hedefe sahip olmak
- Bir hobi veya yeni bir beceri öğrenmek
- Doktorlardan tavsiye almak (örneğin sigarayı bırakmak için), düzenli kan testleri ve kontroller yaptırmak ve ilaçları her gün reçete edildiği şekilde almak
- Seks partnerinizi düşünerek virüsü yaymamak için önlemler almak
- Pozitif yaşayarak ve başkalarının da aynı şekilde yaşamasına yardımcı olarak topluma örnek olmak.
Türkiye'de ve dünyada HIV artık ölümle sonuçlanmadığı gibi, yeni bir yaşam tarzının da başlangıcı anlamına gelebiliyor. HIV pozitif insanlardan uzak durulmamalı veya yargılanmamalıdır, hastalıklarıyla mücadele etmeleri için onlara yardım edilmeli ve motive edilmelidir. Ne yazık ki HIV'yle mücadele yöntemleri ve tedavisi çok pahalıdır, ancak hastalık önlenebilir. HIV'nin tedavisi önlem almaktır.
BELSOĞUKLUĞU
BELSOĞUKLUĞU NEDİR?
Belsoğukluğu, erkeklerde üretra ve kadınlarda vajinayı etkileyen en yaygın cinsel yolla bulaşan hastalıktır. Ancak vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir ve Pelvik İnflamatuar Hastalığa (PID) ve kadınlarda kısırlığa neden olabilir. Ayrıca septik artrit riskini de artırabilir. Boğazı (oral seks), rektumu (rektal seks) ve doğum sırasında bebeğin gözlerini enfekte edebilecek bulaşıcı bir akıntıya neden olur.
BELSOĞUKLUĞU NASIL BULAŞIR?
Belsoğukluğu akıntılarda bulunur ve oral seks dahil her türlü seks esnasına bulaşabilir. Hamilelik döneminde ve doğum sırasında bebeğe de geçebilir.
BELSOĞUKLUĞU BELİRTİLERİ
Belsoğukluğu kötü kokulu, vajinal bir akıntıya neden olur. Akıntıyı gördüğünde ne demek olduğunu anlayacaksın.
- Kötü kokulu vajinal akıntı
- Vajinanın kaşınması veya şişmesi
- Karın ağrısı
- Seks sırasında ağrı
- İdrar yaparken yanma hissi
- Boğaz ağrısı
BELSOĞUKLUĞU TEDAVİSİ
Belsoğukluğu antibiyotiklerle tedavi edilir. Kapsamlı bir tedavinin uygulanması ve her iki partnerin (ve diğer partnerlerin) de tedavi edilmesi önemlidir. Yukarıdaki semptomlardan bazılarına sahipsen doktoruna başvurmalısın. Belsoğukluğu gibi hastalıklardan korunmak için cinsel ilişkiye girerken prezervatif kullanmalısın.
FRENGİ
FRENGİ NEDİR?
Frengi, bakterilerin neden olduğu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Enfekte olan kişilerin cinsel organlarında ağrısız ülser oluşur. Ağrısız oldukları için fark edilmeyebilir ya da görmezden gelinebilirler. Bazen yok olmuş gibi görünseler bile frengi bu esnada vücutta daha dirençli hale gelir ve özellikle avuç içlerinde ve ayak tabanlarında kızarıklık olarak yeniden ortaya çıkar. Yine de tedavi edilmezse, frengi beyne gidebilir ve ciddi hasara neden olabilir. Yani tedavi edilmezse hastalık çok ciddi boyutlara ulaşabilir.
FRENGİ NASIL BULAŞIR?
Frengi erken dönemde çok bulaşıcıdır, bu da enfeksiyon kapmış biriyle cinsel ilişkiye girdiğinde sana bulaşabileceği anlamına gelir. Prezervatifler yüzde yüz güvenli değildir çünkü yaralar kasığın herhangi bir yerinde de olabilir. Enfeksiyon ciltten cilde yayılır. Görünür yaraları olan veya frengi tedavisi gören kişiler, doktorları enfeksiyonun tamamen iyileştiğini söyleyene kadar cinsel ilişkinden kaçınma sorumluluğunu üstlenmelidir.
FRENGİ BELİRTİLERİ
Ağrısız ülser dışında başka semptomu yoktur ve bu nedenle frengi teşhis ve tedavi edilemeyebilir ve insanlar seks yapmaya ve enfeksiyonu yaymaya devam ederler. Kan testleri, bir kişinin frengi enfeksiyonu olup olmadığını belirleyebilir.
FRENGİ TEDAVİSİ
Antibiyotikler enfeksiyonun temizlenmesine yardımcı olabilir ancak son yıllarda bakteriler antibiyotiklere dirençli hale geldi. Bu, daha güçlü antibiyotik türlerinin daha ciddi yan etkilerle kullanılması gerektiği anlamına gelir.
Önlem almak tedaviden daha iyidir!
GENİTAL SİĞİLLER
GENİTAL SİĞİL NEDİR?
Genital siğiller deri siğilleriyle aynı şey değildir. Genital siğiller, cinsel ilişki yoluyla yayılan bir virüsten kaynaklanır, özellikle de HPV veya Human Papillomavirus yoluyla. Bu siğiller ağrısız olabilir ve vajinaya ve hatta rektuma yayılabilir. Siğiller yakılarak giderilebilir, ancak geri gelebilirler. Ömür boyu bulaşıcı olabilirler. Herhangi bir siğil görünmese bile, enfekte kişi her zaman hastalık bulaştırır. Rahim ağzına yayılan HPV, kadınlarda rahim ağzı kanserinin önde gelen nedenlerinden biridir.
BU SİĞİLLER NASIL BULAŞIR?
Genital siğiller dokunarak yayılır. Cinsel ilişki sırasında, cilt temasıyla kişiden kişiye yayılır. Prezervatif yalnızca penisi kaplar, bu da %100 koruyucu olmadığı anlamına gelir. Unutma, enfekte bir kişide her zaman siğil olmaz; ancak görünür siğiller olmasa bile enfeksiyon oradadır ve yayılabilir. Enfeksiyon kaparsan, bir süre görünür siğillerin olmayabilir. Siğil çıktığında da gelip geçecektir. HPV'ye sahip olduğunda, ömür boyu sahip olursun. Cinsel ilişkiye girdiğin herkes, enfeksiyon kapabilir. Tekrarlanan HPV enfeksiyonlarının en büyük risklerinden biri, özelikle rahim ağzında kanserli hale gelebilmesidir. Genç kızların olgunlaşmamış bir serviksi vardır, bu da daha yaşlı kadınlara göre rahim ağzı kanserine yakalanma risklerinin çok daha fazla olduğu anlamına gelir.
GENİTAL SİĞİL BELİRTİLERİ
Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklara benzer şekilde, genellikle hiçbir belirti yoktur. Bazen siğiller vajinanın içinde bile ortaya çıkacağı için görülmeleri oldukça zor olacaktır. Cinsel organların dışında deri renginde oluşumlar olarak da görünebilirler ve seks yaptıktan sonra (prezervatifle olsa dahi) acıyabilir, kaşınabilir veya kanayabilirler.
GENİTAL SİĞİL TEDAVİSİ
Siğiller geçidir. Ancak yeniden büyüdüklerinde daha yaygın bir hale gelebilirler. Rahim ağzına yayılan HPV, Pap Smear testi yapılarak tespit edilebilir. Tüm cinsel yolla bulaşan hastalıkların en kısa sürede tedavi edilmesi gerekir.
HERPES
HERPES NEDİR?
Herpes, gençlerde en sık görülen, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan biridir. Bu oldukça korkutucu bir bilgi. Herpes bir virüstür ve tüm virüsler gibi kaptıktan sonra vücudunda kalır.
Küçük, ağrılı kabarcıklara neden olan iki tür herpes vardır:
- Genellikle ağız çevresinde uçuklara neden olan Herpes Simplex Virus (HSV) Tip I (bu Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyon değildir)
- Ağrılı genital ülserlere / kabarcıklara / siğillere neden olan HSV Tip II.
HERPES NASIL BULAŞIR?
Herpes oldukça bulaşıcıdır.
- HSV Tip I genellikle öpüşmeyle bulaşır.
- HSV Tip II herhangi bir cinsel ilişkiyle bulaşır.
Kendinde veya cinsel partnerinde yaralar görmüyor olman, virüsün aktif olmadığı anlamına gelmez.
Prezervatifler bunu önlemeye yardımcı olabilir, ancak her zaman etkili değildirler, çünkü virüs prezervatifle kapatılmayan deriden de yayılabilir.
HERPES BELİRTİLERİ
- Ateş, baş ağrısı ve şişmiş bezlerle birlikte genel rahatsızlık hissi
- Cinsel organların herhangi bir yerinde ağrılı ülserler
- Tuvalet yaparken ağrı hissedebilirsin
HERPES TEDAVİSİ
Aslında Herpes için bir tedavi yoktur, sadece semptomlar tedavi edilebilir:
- Ülserler için ağrı kesiciler
- Ülserler temizlenebilir ve mısır nişastası ile kurutulabilirler
- Dar iç çamaşırı giyilmemelidir
- İlaç olarak Zovirax reçete edilir. Enfeksiyonu kontrol etmeye yardımcı olur, ancak tedavi etmez.
Herpes, kabarcıkların belirlenmesiyle teşhis edilir. Tedaviye gitmek önemlidir. Yaralar kuruduktan sonra teşhis edilmesi zordur, bu nedenle herhangi bir belirti yaşarsan, en kısa zamanda doktoruna gitmelisin.
HUMAN PAPILLOMA VIRÜS
-(GENİTAL SİĞİLLER BÖLÜMÜNDE AYRICA AÇIKLANMIŞTIR)
HPV NEDİR?
HPV, bazıları genital siğillere neden olan bu virüsün 100 varyantından oluşan bir ailedir. Tekrarlayan enfeksiyonlar, kadınlarda rahim ağzı kanserinin önde gelen nedenlerinden biridir. Oral seks yoluyla yayılırsa ağız ve boğaz kanserine de neden olabilir.
HPV NASIL BULAŞIR?
Cinsel ilişkiye girmek (sürtünme, parmak, oral ve rektal seks dahil olmak üzere) çeşitli virüs türlerine yakalanma olasılığını artırır.
HPV BELİRTİLERİ
Genital siğiller, cinsel yolla bulaşan bu hastalığın kendini gösterme yollarından biridir. Virüsün diğer "yüksek riskli" versiyonları genellikle herhangi bir belirti vermez.
HPV TEDAVİSİ
Vücudun bağışıklık sistemi, belirli "yüksek riskli" HPV türleriyle savaşır, ancak virüs sisteme girerse, rahim ağzındaki hücrelerde değişikliklere neden olmaya başlayabilir. Bu da rahim ağzı kanserine yol açabilir.
Doktorunla HPV aşısı hakkında konuşabilirsin.
KLAMİDYA
KLAMİDYA NEDİR?
Klamidya, tedavi edilmezse Pelvik İnflamatuar Hastalığa (PID) yol açabilen, bakterilerin neden olduğu, semptomsuz bir cinsel yolla bulaşan hastalıktır. PID pelvik bölgeyi etkiler ve tüpleri/üretrayı veya erkeklerde vazları bloke ederek kadınlarda ve erkeklerde kısırlığa yol açabilir. Hamile kadınlar doğum sırasında bebeklerine bulaştırabilir ve bu da konjunktivite (göz enfeksiyonu) ve/veya zatürreye neden olur.
KLAMİDYA NASIL BULAŞIR? Klamidya, enfekte olan biriyle korunmasız cinsel ilişki (hem vajinal, hem de oral) yoluyla bulaşır. Cinsel ilişki sırasında partnerin Klamidya’ya sahip olduğunun farkında olmayabilir, bu nedenle her zaman prezervatif kullanmak çok önemlidir.
KLAMİDYA BELİRTİLERİ
Çoğu insan hiçbir belirti göstermez, ancak şunlara dikkat edin:
• Olağandışı vajinal akıntı ve/veya kanama, özellikle seks yaptıktan sonra
• Grip benzeri semptomlar
• Karnının alt kısmında ağrı
• Sürekli tuvalete gitmeye ihtiyaç duyma hissi ile ağrılı idrara çıkma
Klamidya'n olup olmadığını anlamanın en iyi yolu test yaptırmaktır. Doktorun, idrar testi yaparak veya serviks sürüntüsü alarak kolayca test edebilir.
KLAMİDYA TEDAVİSİ
Klamidya antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Her iki tarafın da test edilmesi ve tedavi edilmesi çok önemlidir. Elbette, korunma tedaviden daha iyidir.
TRİKOMONİYAZ
TRİKOMONİYAZ NEDİR?
Trikomoniyaz, vajina, serviks, üretra ve mesaneyi etkileyen bir enfeksiyondur. Birçok insan Trikomoniyaz'a aşina değil, ama aslında herkesin bilmesi gereken bir enfeksiyon. Okumaya devam et ve bu cinsel yolla bulaşan hastalığa karşı kendini koru.
TRİKOMONİYAZ NASIL BULAŞIR?
Trikomoniyaz, enfekte bir kişiyle korunmasız seks sırasında kolayca bulaşır. Aktif bir cinsel yaşamın varsa korunmak için prezervatif kullanmalısın.
TRİKOMONİYAZ BELİRTİLERİ
• Yeşilimsi sarı renkli, köpüklü ve kötü kokulu akıntı
• Kaşıntı
• İdrar yaparken yanma hissi
TRİKOMONİYAZ TEDAVİSİ
Trikomoniyaz antibiyotikle tedavi edilir. Doktorun pelvik muayene yapacak ve enfekte olup olmadığını test etmek için vajinal akıntından örnek alacak. Her iki partnerin de test yaptırması ve tedavi edilmesi önemlidir.
